Yemek Yemek için Uyanıyor Musunuz? Gece Yeme Bozukluluğu

Yemek Yemek için Uyanıyor Musunuz? Bunun bir yeme bozukluğu olduğunu biliyor muydunuz? Gece kalkıp yemek yemek o kadar da mahsum bir alışkanlık değil.

Yemek yemek için uyanıyor musunuz?

Yeme bozukluklarından biri olarak tanımlanan gece yeme bozukluğu sendromu, kişinin gece uykusundan uyanması ve akşam yemeğinin henüz yenmesine karşın hemen sonra çok fazla yemek tüketmesi ile karakterize edilir. Gece yeme bozukluğu sendromu olan kişiler yemek yemeden uykuya dalamama gibi problemlerle karşılaşmakta ve uyku düzenlerinde ciddi sorunlar meydana gelmektedir. Bu sendromun arkasında genellikle uyku bozuklukları ve uykuda nefesin durması gibi problemler yatmaktadır. Gece yemek yeme sendromu olan kişilerde en sık görülen şaşırtıcı durumların başında sabah tok uyanmak gelir. Bu durum kişinin birkaç öğün atlamasına neden olur. Sabah yeteri kadar besin alamayan kişi, beslenme ihtiyacını akşam ve gece karşılamak için karşı konulamaz bir arzu hisseder. Sabah tok uyanan kişi, günlük alması gereken kalori miktarını akşam yemeğinden sonra yediği atıştırmalıklarla alır. Dolayısıyla önlenemez kilo sorunları da beraberinde gelir. Gece yemek yeme sendromunun arkasında fizyolojik ve psikolojik sebepler olabilir. Kontrol edilemeyen kilo artışının en önemli aktörlerinden gece yemek yeme sendromu, kişiyi mutluluk veren ve kan şekerini yükselten yiyeceklerin tercih edilmesine teşvik ediyor.

Bunun yanı sıra;

• Uyku düzensizliği,

• İnsomnia,

• Depresyon,

• Anksiyete,

• Psikolojik sorunlar,

• Diyabet,

• Düzensiz beslenme alışkanlığı,

• Obezite,

• Hormonal nedenler de gece yemek yeme sendromunu ortaya çıkarabilir.

Gece yemek yeme sendromundan bahsedebilmek için öncelikle en az üç hafta boyunca gece uykudan uyanıp yemek yemek gerekir. Aynı şekilde sabah kahvaltısını yapmaması, akşam yemeğinden yatana kadar aşırı yemek yeme isteği, yemek yemeden uykuya dalamayacağını düşünmesi ve bu durumun en az 3 aydır devam ediyor olması önemli kriterlerdir. Ayrıca gece yeme bozukluğu olan kişilerde, haftada en az 4 gün boyunca yemek yeme arzusu sebebiyle uykuya odaklanma eksikliği görülmektedir. Gece yeme bozukluğu sendromunun tedavisinde tipik bir yöntem yoktur. 

Gece yeme bozukluğunuz varsa bu önerilere dikkat etmelisiniz. 

• Öncelikle gün içerisindeki yeterli ve dengeli beslenmeli,

• Metabolizmanın en yavaş çalıştığı akşam saatlerinde yemek yeme krizleri için önlem alınmalı,

• Kişiyi bu duruma iten stres faktörlerinden uzak durulmalı,

• Pirinç, patates gibi basit şeker içeren karbonhidrat tüketimi olabildiğince azaltılmalı,

• Aynı şekilde tatlı gıdalardan uzak durulmalı,

• Yatmadan 2-3 saat önce hafif bir ara öğünle yemek yeme arzusu bastırılmalı,

• Gece kan şekerini dengeleyebilmek amacıyla protein ve karbonhidratın dengede olduğu bir beslenme düzeni benimsenmeli,

• Ara öğünlerde lifli besinler tüketmeye özen gösterilmeli.

Gece yeme bozukluğu nedir? 

Vücudumuzun uyku düzeni gibi genel bir yeme saati vardır. Nasıl akşamları uyuyup, sabahları kalkıyorsak, metabolizmamızın da en erken, en hızlı çalıştığı saatler sabah saatleridir. Bu yüzden sabah erken kalkmak ve kalktıktan sonraki bir saat içinde kahvaltı yapmak, metabolizma hızını yükseltmek adına büyük önem taşır. Kahvaltı yaptıktan sonra ise öğünler arasında altı saati geçirmemek gerekir. Bu saatler kişinin ritmine, biyoritmine, günlük hareketine, uyku düzenine göre değişebilir. Fakat gece yeme sendromu olan kişiler gün içerisindeki yeme düzenine çok fazla uyum sağlayamazlar.

Gece yeme sendromu olan kişilerde sabah tok olarak uyanma, uyandıktan sonra ilk öğünü birkaç saat geciktirme, akşam saatlerinde fazla yeme ve gece besin alımının eşlik ettiği uyku bölünmeleri görülür. Gece yeme sendromu,  günlük kalorinin en azından %50’sinin akşam yemeğinden sonra atıştırmalar ile alınması, haftada üç gece en az bir kez uyanma ve sonrasında yüksek kalorili atıştırmaların yapılması ile bu durumun en az üç ay sürmesiyle görülür.

Gece yeme sendromunun nedenleri nelerdir?

Uyku düzensizliği

Psikolojik sorunlar, depresyon ya da yüksek derecede anksiyete

Hormonal nedenler (Kan şekerindeki dengesizliklerden dolayı kişi acıkır)

Gece yeme bozukluğu tanısı nasıl yapılır?

Gece yeme sendromu yanında bir de son yıllarda çok sık rastlanan “tıkınırcasına yeme bozukluğu” (binge eating disorder) bulunuyor. Bu yeme nöbeti sonrası kendilerinden hoşlanmamaya başlar ve depresif davranışlar sergiliyebilirler. Tıkınırcasına yeme ortalama 3 aylık sürede, en az haftada bir kez görülebilir. Bu kişilerin yüksek kan basıncı, yüksek kolesterol seviyesi, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve safra kesesi hastalıkları açısından risk altında oldukları gözlemlenmiştir.

Gece yeme bozukluğu nasıl tedavi edilir?

Gece yeme sendromu genelde stres, depresyon ve düşük özgüvenle yakın ilişkili olurken, şişman kişilerde görülme sıklığı, zayıf veya normal ağırlıkta olan bireylere göre daha fazladır. Bu kişiler yetersiz uyudukları ve aralarda uyanıp yedikleri için sabah uyandıklarında çok tok olurlar ve yeme istekleri olmayabilir.

Gün boyunca o tokluk süreci devam ediyor ve bu sefer akşam olduğu zaman tekrar acıkmaya ve enerji ihtiyaçları artmaya başlıyor. Gece yeme sendromunun tedavisinde altta yatan nedenlerin öncelikle araştırılması gerekir. Altta yatan nedenin hormonal ya da psikolojik kökenli olabilir. Akşam saatleri günün en hareketsiz olunan artık metabolizmanın da yavaşladığı zaman dilimidir. Bu saatlerde fazla yemek, gün içinde hiçbir şey yemeseniz dahi kilo alımına neden olur. Gece yeme sendromu sırasında hedef, öncelikli olarak gün içindeki beslenme planını dengeye sokmak olmalıdır. Bunun için gece yemeye neden olan stres faktörlerinden uzak durmaya çalışılmalıdır. Sonrasında ise fazla yemeye neden olan besinler sofradan kaldırılmalı, mümkünse evde de bulundurulmamalıdır.

Gece yeme sendromu sırasında genelde yüksek şekerli ve yağlı besinler tercih edilir. Bu besinler hacimce düşük, kalorice yüksek olurlar. Pirinç, patates, börek ya da tatlı gibi basit şeker içeren karbonhidratlardan uzak durulmalı, bunun yerine tam tahıllı ekmekler, kepekli makarna ya da bulgur tercih edilmelidir. Akşam yemeğini düzene koyduktan sonra, yatmadan iki-üç saat öncesine denk gelecek şekilde mutlaka bir ara öğün planlanmalıdır.